Trosowo. Uroczystości upamiętniające akcję dywersyjną i próbę zamachu na Hitlera [ZDJĘCIA]

We wsi Trosowo – między Bytonią, Cisem i Strychem – na przytorowym nasypie nieopodal przejazdu kolejowego stoi kamienny obelisk. Upamiętnia on akcję dywersyjną członków Gryfa Pomorskiego.

75 lat temu, 9 czerwca 1942 roku, miał tamtędy podróżować Adolf Hitler. Partyzanci rozkręcili tory i pociąg się wykoleił. Hitlera w nim nie było. Ale w wyniku zamachu zginęło kilkuset esesmanów z gwardii Führera. Wprawdzie historycy są podzieleni co do faktycznego przebiegu i oceny tego wydarzenia, niemniej sam fakt, że na tym terenie – na ziemiach wcielonych do Rzeszy – doszło do zbrojnej dywersji jest ważny dla tożsamości i poczucia patriotyzmu mieszkających tu ludzi.

10 czerwca 2017 roku odbyła się w Trosowie uroczystość upamiętniająca ową akcję. Organizatorami byli Zespół Szkół Publicznych w Bytoni, Zespół szkół Publicznych w Kaliskach, Zrzeszenie Kaszubsko – Pomorskie Oddział Kociewski w Zblewie i Sołectwo Cis.

Przy obelisku stanęło pięć pocztów sztandarowych – ZSP w Bytoni i Kaliskach, ZK-P w Zblewie, PSL w Zblewie, OSP w Bytoni. Wartę honorową pełnili harcerze z Hufca ZHP Czarna Woda. Stanęli też w szyku członkowie grupy rekonstrukcyjnej w historycznym umundurowaniu. Po odśpiewaniu Hymnu Państwowego przemówili dyrektor bytońskiej szkoły i prezes ZK-P w Zblewie Tomasz Damaszk oraz wicedyrektor szkoły w Kaliskach Bogumiła Wałaszewska. Proboszcz zblewskiej parafii, ksiądz prałat Zenon Górecki poprowadził litanię za zmarłych i udzielił błogosławieństwa uczestnikom uroczystości.

Oprócz organizatorów kwiaty i wiązanki złożyli przedstawiciele: Rady Powiatu Starogardzkiego, Hufca ZHP Czarna Woda, Klubu Inteligencji Katolickiej, Rady Sołeckiej i KGW z Bytoni, Andrzeja Kobylarza - posła na Sejm RP, gmin Zblewo i Kaliska.

Pięknym i wzruszającym akcentem tej oficjalnej części odchodów był występ młodzieży z Kalisk – dziewczęta zaprezentowały kilka patriotycznych piosenek i wierszy.Tę część uroczystości prowadził Piotr Wróblewski.

Później uczestnicy przeszli na miejsce, na którym płonęło ognisko. Zebrani wokół niego harcerze śpiewali wraz z wszystkimi wojskowe i patriotyczne pieśni. W kręgu zasiadł też historyk – Aleksander Masłowski, który w gawędzie opowiedział o sabotażu, o Gryfie Pomorskim, o księdzu Wryczy. Wspomniani wcześniej rekonstruktorzy urządzili inscenizację partyzanckiej akcji zbrojnej. Z obu stron torów padały strzały, eksplodowały granaty, "rannemu" udzielano pomocy. Po tych emocjach wszystkim bardzo smakowała serwowana z kuchni polowej grochówka i pieczone na ogniu kiełbaski.

Uroczystość nie miałaby tak podniosłego charakteru, gdyby nie społeczne zaangażowanie i praca wielu ludzi. Organizatorzy serdecznie dziękują:
- za przeprowadzenie prac porządkowych Tomaszowi Męczykowskiemu i Janowi Szulcowi za koszenie trawy, klasie I Gimnazjum z ZSP w Bytoni z wychowawczynią Barbarą Kamysz za sprzątanie terenu, Stanisławowi Szarmachowi za prace techniczno-porządkowe, członkom Rady Sołeckiej wsi Cis Danielowi Mielewskiemu i Tadeuszowi Gołuńskiemu za przygotowanie obelisku i jego otoczenia.
- Janowi Nierzwickiemu za udostępnienie terenu na biesiadę przy ognisku;
- Państwu Katarzynie i Sławomirowi Libera za użyczenie namiotu biesiadnego wraz z ławkami i stołami;
- Zakładowi Komunalnemu Gminy Zblewo i OSP Zblewo za transport ławek i kuchni polowej;

Podziękowania niech przyjmą także:
- Bartłomiej Fotta i Miłosz Basara - zajęli się oni przewozem, instalacją i obsługą nagłośnienia;
- Irena Czaja komendantka Związku Drużyn ZHP Bytonia i Ireneusz Czaja – zastępca Komendanta Hufca ZHP Czarna Woda; dowodzili oni harcerzami, którzy wystawili wartę i przygotowali pieśni patriotyczne;
- Jacek Hołubowski - przedstawiciel posła Andrzeja Kobylarza; znalazł on i zorganizował przyjazd rekonstruktorów czyli: Grupę rekonstrukcyjną "Jurandowcy Powstańcy Wileńscy", Grupę Rekonstrukcyjną SGRH "Gryf" i Szkolną Grupę Rekonstrukcji Historycznej "Czata 44" przy Gimnazjum nr 7 w Gdańsku;
- przedstawiciel Klubu Inteligencji Katolickiej Dariusz Maciejewski i realizator filmu Witold Pobudzin;
- Mieczysława Cierpioł działaczka rady sołeckiej z Cisa, która zorganizowała nocleg dla rekonstruktorów;
- Dorota Nadolska, która przygotowała z młodzieżą z ZSP Kaliska zaprezentowany podczas uroczystości tematyczny program artystyczny;
- Aleksander Masłowski - to on wygłosił gawędę historyczną;
- Wójt Zblewa, wójt Kalisk za ufundowanie poczęstunku i panie Gabriela Otta, Alicja Wodzik, Krystyna Szulc za przygotowanie i podanie grochówki.
Do zobaczenia na kolejnych obchodach.

Piotr Wróblewski